درگیری نظامی روسیه با اوکراین و اثرات آن بر رشد جهانی

یادداشتی از دکتر اسدالله غلامپور

به گزارش سرویس اقتصادی منبع خبر، با حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، انتظارات رشد جهانی برای سال ۲۰۲۲ به میزان قابل توجهی، کاهش یافت. روسیه و اوکراین بخش نسبتاً کوچکی از اقتصاد جهانی را به خود اختصاص داده اند، اما تامین کنندگان مهم انرژی، کالاهای غذایی، کودها و فلزات خاص هستند. جنگ منجر به تخریب ظرفیت تولید اوکراین، اختلال در زنجیره تامین و تحریم های اقتصادی در مورد روسیه، شده و این تحولات به کمبود عرضه و افزایش سطح قیمت برای کالاهای ذکر شده در بالا کمک کرده است. در نتیجه، اقتصاد جهانی در نیمه اول سال ۲۰۲۲ کند شده است. اروپا منطقه ای است که بیشترین آسیب را از جنگ در اوکراین دیده است. قبل از جنگ، روسیه تامین کننده اصلی انرژی اتحادیه اروپا بود و تقریبا ۴۰ درصد گاز و مقادیر قابل توجهی نفت و زغال سنگ را تامین می کرد. در حالی که اتحادیه اروپا در حال تلاش برای کاهش وابستگی خود به انرژی روسیه است، هرگونه کمبود عواقب اقتصادی بزرگی برای منطقه خواهد داشت. انتظار می رود دولت ها به دنبال محافظت از خانوارها باشند، در این صورت کمبود می تواند به معنای انقباضات قابل توجه در صنعت باشد. آلمان، ایتالیا و دیگر کشورهای اروپای مرکزی بیشتر در معرض خطر هستند. قیمت های بالای جهانی مواد غذایی بیشترین ضربه را به بازارهای نوظهور وارد خواهد کرد. همانطور که قیمت جهانی مواد غذایی افزایش می یابد با تشدید جنگ، بازارهای نوظهور به ویژه در برابر تورم قیمت مواد غذایی یا کمبود بالقوه مواد غذایی، آسیب پذیر هستند. چندین کشور آفریقایی و خاورمیانه به واردات گندم از روسیه و اوکراین وابسته هستند. پس از یک دوره اختلالات قابل توجه صادرات، صادرات غلات با کشتی به طور آزمایشی دوباره آغاز شده است. هزینه بالای کودها نیز می تواند باعث اختلال در تولید مواد غذایی داخلی در بسیاری از کشورها، از جمله در اقتصادهای پیشرفته شود. در حالی که آمریکای لاتین و آسیا کمتر به کالاهای غذایی روسیه و اوکراین وابسته هستند، قیمت های بالای جهانی غذا و کود می تواند فشارهای قابل توجهی را بر این مناطق وارد کند. محدودیت‌های کووید-۱۹ در چین همچنان عامل کلیدی برای در خطر افتادن اقتصاد جهانی است. قرنطینه در شانگهای و سایر شهرهای چین در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۲ باعث تشدید اختلالات موجود در زنجیره تامین جهانی پس از همه‌گیری شده است، زیرا تولید و صادرات کالاهای چینی را مختل می‌کند. در حالی که انتظار می‌رود که قرنطینه‌های بالقوه در آینده از شدت کمتری برخوردار باشند، زیرا چین به سمت «کووید صفر اجتماعی» حرکت کرده است، هرگونه قرنطینه بزرگ عواقب منفی برای اقتصاد جهانی خواهد داشت. اقتصاد ایالات متحده انعطاف پذیری نشان داده است و انتظار می رود در کوتاه مدت، به لحاظ اقتصادی سود ببرد. صادرات انرژی ایالات متحده برای اروپا کلیدی خواهد بود زیرا وابستگی اروپا به سوخت های فسیلی روسیه را کاهش می دهد. با این حال، افزایش تورم ایالات متحده و به دنبال آن انقباض پولی، رشد را مهار می کند. دو کاهش متوالی سه ماهه در تولید ناخالص داخلی در طول بهار و تابستان ۲۰۲۲، ترس از رکود را افزایش داد. قرار است تورم در کوتاه مدت و قبل از کاهش در نرخ بالا، باقی بماند. بازار کار فشرده و هزینه‌های بالای مصرف‌کنندگان، باعث نگرانی‌هایی در مورد افزایش مارپیچ قیمت‌ها و دستمزدها شده است که تورم را دامن می‌زند. تهاجم روسیه به اوکراین و تأثیر آن بر چشم انداز ژئوپلیتیکی پیامدهای طولانی مدتی برای اقتصاد جهانی خواهد داشت. با توجه به تهاجم به اوکراین و تشدید رقابت بین ایالات متحده و چین، ملاحظات و سیاست های ژئوپلیتیکی به احتمال زیاد بر تصمیمات مبتنی بر انگیزه های تجاری و بازاری غلبه می کند. علاوه بر این، تجارت جهانی بیشتر منطقه ای می شود و منجر به شکستگی بیشتر زنجیره تامین می شود.